Keramiek komt van het Griekse woord keramos dat staat voor bakken. De bloembakken en plantenbakjes die je bij mensen thuis tegenkomt zijn ook gebakken en is ook keramiek, maar geen technische keramiek.

In derailleurwieltjes van Shimano werd al zo’n 20 jaar geleden een keramische glijlager gebruikt. Dit lager is zo hard dat ik er geen heb aangetroffen waar meer dan de originele speling op zit.

In de fietsindustrie komt technische keramiek momenteel steeds meer voor; vooral als wentellichaam in een kogellager.

Technische keramiek is gemaakt van erg zuivere grondstof. Deze grondstof, die langs chemische weg is bereid (poedersynthese), is in de vorm van poeder met een maximale korrelgrootte van 0,001mm. Hoe kleiner deze korrel is, hoe beter de homogeniteit is en des te beter het te bakken (sinteren) is. De onderdelen zijn weer te verdelen in metallisch elementen en niet-metallisch elementen. Door de niet-metallische elementen wordt de technische keramiek onderscheiden: oxiden (met zuurstof, O), nitriden (met stikstof, N) en carbiden (met koolstof,C)

Een technische keramiek onderdeel is de remschijf van een Porsche 911. Deze is gemaakt van SiliciumCarbide (SiC) en geeft op de auto een gewichtswinst van 16 kg en ze gaan 300.000 km mee!

De keramische kogels die door SKF worden gebruikt zijn gemaakt van Si₃Ni₄, Siliciumnitride.

Voordat er een kogellager met keramische kogels is ontstaan moeten een aantal processtappen worden doorlopen:

1. Poedersynthese
2. Voorbehandeling
3. Vormen
4. Sinteren (bakken)
5. Nabewerken (tussen 2 diamantschijven slijpen en leppen
6. Assemblage

Alleen de productie van de kogels duurt al 40 dagen!

Gebruikte kogellagers in de fietsenindustrie zijn zogenaamde hybride lagers; alleen de kogels zijn van technische keramiek. De binnen- en buitenring zijn van lagerstaal.

 

 

Verschillende lagers

(dit gedeelte wordt nog verder uitgewekt)

In een fiets zitten verschillende soorten lagers; glijlagers en wentellagers. Het glijlager is er maar in één soort: een stilstaand huis met een as die erin draait of een stilstaande as met het huis als draaionderdeel. Denk aan: derailleurwieltje, ketting,  rem, derailleur, remgreep, pedaal.

Een wentellager heeft een stilstaande of draaiende buitenring en een draaiende of stilstaande binnenring. Tussen deze 2 onderdelen bevinden zich wentellichamen in de vorm van kogels, naalden, tonnen of kegels. Kogels zijn bolvormig, naalden zijn cilindrisch met een bepaalde verhouding tussen diameter en lengte, tonnen zijn "dikkere" naalden en kegels zijn kegelvormig.

Dan is er nog een onderscheid tussen radial (krachten recht op de as) en axiale (krachten in verlengde van de as) lagers.

 

Verschillende soorten lagers zijn:

• Groefkogellager (voornamelijk radiale krachten,komt het meeste voor)
• Hoekcontactlager (in balhoofd omdat daar naar radiale ook axiale krachten voorkomen)
• Naaldlager (alleen radiale krachten)
• Kegellager (zowel radiale als axiale krachten)
• Tonlager (zowel radiale als axiale krachten)
• Taatslager (alleen axiale krachten)